دردهای مفصل آرنج

مفصل آرنج باعث ارتباط مفاصل مچ و شانه می شود و از این طریق باعث افزایش عملکرد دست می شود.  این ارتباط  باعث می شود این سه مفصل برهم تاثیر بگذارند و درد خود را به ناحیه مجاور ارجاع دهند.

  نکته قابل توجه دیگر احتمال ارجاع دردهای ناحیه گردن به آرنج از طریق تحت فشار گرفتن اعصاب نخاعی  می باشد.  بر همین اساس در ارزیابی درد های ناحیه آرنج باید احتمال اینکه دردهای مفصل آرنج از مفاصل مجاور به ناحیه آرنج ارجاع یافته باشد رد شود. در صورت رد شدن این احتمالات توسط درمانگر وجود اختلالات مفصل آرنج مانند تنیس البو، گلف البو، آسیب های لیگامان ها و…  مورد بررسی قرار می گیرند.

 بیماری که از ضایعه آرنج رنج می برد ممکن است درد را علاوه بر ناحیه آرنج در نواحی مجاور هم گزارش کند یا اینکه فقط در نواحی مجاور درد داشته باشد . در این موارد با انجام یک ارزیابی صحیح می توان به منشا اصلی ضایعه پی برد .  

فیزیوتراپیست ابتدا سوالاتی درباره فعالیت های روزمره بیمار،  فعالیت های شدید اخیر،  سابقه انجام کارهای تکراری ،  ناحیه دقیق احساس درد، شدت درد،  ماهیت درد و…  می پرسد.

در مرحله بعد فیزیوتراپیست به مشاهده آرنج و مفاصل اطراف می پردازد و ارتفاع شانه ها،  زاویه آرنج،  قوام عضلات، وجود تورم،  دمای ناحیه و…  را مورد بررسی قرار می دهد.

در مرحله آخر درمانگر با انجام تست های مختلف از جمله بررسی دامنه ، قدرت عضلات ، طول عضلات  ، تست های لیگامان ها و… به تشخیص اولیه می رسد و با توجه به آن برنامه درمانی میچیند.

• مشکلات ناحیه گردن ( فتق دیسک،  نقاط ماشه ای در عضلات،  سرخوردگی مهره ها،  آرتروز گردن و…  )
• مشکلات ناحیه شانه ( نقاط ماشه ای در عضلات،  اسپاسم عضلات و… 
• تنیس البو ( آرنج تنیس بازان )
• گلف البو ( آرنج گلف بازان )
• ورسیت آرنج
• شکستگی های اندام فوقانی و خشک شدن کپسول مفصل آرنج
• آرتروز مفصل آرنج
• گیر افتادگی و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب در مسیر عبور از آرنج
• آرتریت آرنج
• پیچ‌خوردگی و دررفتگی آرنج

یکی از شایع ترین اختلالات ناحیه آرنج که باعث ایجاد دردهای مفصل آرنج می‌شود؛ درگیری اتصالات فوقانی عضلات بالا برنده مچ دست است .  این اتصالات به برجستگی خارجی استخوان آرنج چسبیده اند و تاندون های خارجی ناحیه آرنج را تشکیل می دهند .  علت این اختلال استفاده بیش از حد از این عضلات و وارد شدن فشار بیش از حد به این ناحیه است  که باعث بروز التهاب و کشیده شدن های مکرر در این ناحیه می شود. 

تنیس البو

اصطلاحات تنیس البو،  آرنج تنیس بازان،  التهاب اپی کوندیل خارجی همگی اشاره به درگیری گروه عضلات بالابرنده مچ دست اشاره دارند .

جالب است که بدانید با وجود انتخاب نام تنیس البو برای این اختلال، 95 درصد مبتلایان به آن تنیس بازی نمی کنند.

ضایعه تاندون خارجی یک بیماری پایدار است که درمان خود به خودی ندارد . اگر بیمار مبتلا به تنیس البو به انجام فعالیت هایی که به تاندون استرس وارد می کند ادامه دهد بافتی که در تلاش برای ترمیم شدن بود دوباره تخریب می شود و پروسه التهاب مزمن ادامه می یابد و وارد یک پروسه تخریبی می شود .

درمان اولیه تنیس البو غیر جراحی است و 90 درصد بیماران با درمان های غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی بهبود می یابند .

تنیس البو در مشاغل خاصی مانند تنیس بازان ،   نجاران ،  باغبانان ،  تایپیست ها ،  خیاطان ، بدنسازان و…  شیوع بیشتری دارد . 

احتمال بروز تنیس البو با افزایش سن افزایش می یابد . سن شایع بروز آرنج تنیس بازان 40 تا 50 سالگی است

 بیماران تنیس البو اغلب محل درد خود را در  برجستگی استخوانی خارج آرنج گزارش می کنند .  درد آن ها ممکن است به سطح پشتی ساعد و دست هم کشیده شود و حتی به صورت نادرتری درد را در انگشت میانی و چهارم دست خود گزارش می کنند.

شروع دردهای مفصل آرنج افرادی که دچار عارضه تنیس البو می‌شوند؛ اغلب تدریجی است و گزارش شروع ناگهانی ضایعه معمولا نادر است مگر این که ضربه مستقیم به برجستگی خارجی آرنج باعث شروع درد شده باشد.

ماهیت درد در این عارضه اغلب متغیر است و بیماران حالت بدون درد یا درد مبهم در حین استراحت تا درد تیز در حین فعالیت را ممکن است تجربه کنند.

در لمس ناحیه ممکن است حساسیت به لمس وجود داشته باشد و گرمای آن مقداری بیشتر از نواحی اطراف احساس شود.

یکی از تست های کلیدی اصلی تشخیص این عارضه حرکت غیرفعال پایین بردن مچ دست هنگام صاف بودن آرنج است که می تواند سبب ایجاد الگوی درد افرادی که از دردهای مفصل آرنج رنج میبرند؛ شود.

علائم تنیس البو

از دیگر تست های اختصاصی تنیس البو می توان مقاومت دادن به حرکت بالا آمدن مچ دست را نام برد که در صورت بروز درد مثبت می شود .

علائم تنیس البو

لازم به ذکر است حرکات خود ناحیه آرنح در این بیماری اغلب بدون درد هستند و حرکات مچ دست در حالت های خاصی سبب برانگیخته شدن درد می شوند .

در مراحل اولیه تنیس البو بیماران درد را بعد از انجام فعالیت های مچ دست گزارش می کنند .  در این زمان درد اغلب ماهیت مبهم و گاهی تیرکشنده دارد.  در مراحل بعدی علائم ممکن است تا درد حین استراحت پیشرفت کند و مشکل در گرفتن اجسام ،  بلند کردن آن ها ،  بازکردن در و به صورت دقیق تر اشکالاتی در کلیه فعالیت هایی که نیاز به قرار گرفتن مچ بالاتر از سطح ساعد دارد ایجاد شود . در ضایعات شدید ممکن است حساسیت به لمس هم در ناحیه وجود داشته باشد. در این مرحله فعالیت های ساده و روزمره برای بیمار بسیار دشوار می شود و در زندگی فرد اختلال ایجاد می شود .

رادیوگرافی این بیماران اغلب نرمال است ولی گاهی ممکن است رسوب کلسیم در تاندون های خارجی آرنج وجود داشته باشد .

در تشخیص افتراقی این بیماری فیزیوتراپیست ضایعاتی مانند سندرم دکورون ،  درگیری عصب رادیال ،  نقاط ماشه ای در عضلات ،  درد ارجاعی از گردن و…  را مد نظر قرار خواهد داد.

همانطور که قبلا اشاره کردیم ضایعات تاندونی آرنج اغلب ماهیت مزمن دارند اما در بعضی از بیماران ممکن است علائم به صورت حاد بروز پیدا کند .

علائم فاز حاد ممکن است شامل درد انتشاری از آرنج به ساعد و دست و گاه خلف بازو و درد  حین استراحت و گاه اسپاسم عضلات باشد. 

درصورتی که فیزیوتراپیست ضایعه را حاد ارزیابی کند با روش هایی به کاهش التهاب و علائم آن می پردازد. مانند :

 –  آموزش استفاده از یخ برای کنترل التهاب ناحیه

 –  استفاده از مداایته های فیزیوتراپی برای کاهش درد مانند تحریک الکتریکی

 –  استفاده از اسپلینتی که حرکات مچ دست را محدود کند.  زیرا تا زمانی که استرس بر ناحیه آسیب دیده وجود داشته باشد پروسه ترمیم به صورت کامل طی نمی شود و با بی حرکت کردن ناحیه برای مدت زمان خاصی که به بیمار تجویز می شود می توان از وارد شدن این استرس پیشگیری کرد.

–  چندبار در روز اسپلینت باز شود و تمرین درمانی از نوع کششی که با توجه به وضعیت بیمار توسط فیزیوتراپیست تجویز خواهد شد مورد استفاده قرار گیرد.

اگر دردهای مفصل آرنج حالت منتشر نداشته باشد و بر قسمت خارجی آرنج متمرکز باشد و در حین استراحت بیمار بی دردی یا درد اندک را گزارش کند،  فیزیوتراپیست بیمار را کیس مزمن طبقه بندی کرده و به درمان آن می پردازد:

• آموزش سطوحی از فعالیت که در هر مرحله برای بیمار مجاز است و فعالیت هایی که باید برای مدت زمان خاصی ممنوع و یا محدود شوند. 
• تجویز بریس حلقوی شکلی که به دور آرنج بسته می شود و فشار را از ناحیه دردناک بر میدارد.  مدت زمان استفاده از آن توسط فیزیوتراپیست آموزش داده خواهد شد.

بریس حلقوی شکلی

• استفاده از مدالیته هایی که به کاهش درد و نیز ترمیم بافت کمک می کنند مانند تحریک الکتریکی،  اولتراسوند،  لیزر و…
• استفاده از درمان هایی که پروسه ترمیم و بازسازی کلاژن را کامل می کنند مانند ماساژ فریکشن عمقی و نوع خاصی از تمرینات که اکسنتریک نامیده می شوند.
• تجویز تمرین درمانی به صورت کششی و تقویتی برای مطلوب شدن طول و قدرت عضلات ناحیه توسط فیزیوتراپیست انجام خواهد شد . در شکل زیر نمونه ای از این تمرینات را می بینیم :

تمرین درمانی فیزیوتراپی آرنج

• با پیشرفت بهبودی بیمار تمرینات هم به حالت زنجیره بسته و تمرینات کنترل عصبی عضلانی و…  پیشرفت خواهند کرد که این مراحل به خصوص برای ورزشکاران ضرورت دارد. همچنین با پیشرفت بیماران می توان از وزنه یا تراباند استفاده کرد و شدت و تعداد تکرار تمرینات را افزایش داد .

تمرین درمانی تنیس البو

• از شاک ویو تراپی می توان برای درمان بیماران تنیس البو در صورتی که به درمان های گفته شده پاسخ نداده باشند استفاده کرد .
• می توان از سوزن خشک در صورتی که عضلات ناحیه دچار نقاط ماشه ای شده باشند برای درمان تنیس البو استفاده کرد .

طب سوزنی مفصل های آرنج

• از طب سوزنی می توان در نقاط مربوط به دردهای مفصل آرنج استفاده کرد.
• از درمان های دستی مختلفی برای درمان بیماران ممکن است استفاده شود . به عنوان مثال اگر وضعیت استخوان های ساعد از حالت معمول خود خارج شده باشد می توان با تکنیک های موبیلیزیشن حرکت آن ها را اصلاح کرد .  در صورت درگیری عضلات ناحیه می توان از تکنیک های مختلف آزادسازی استفاده کرد .
• ممکن است تراپیست با توجه به وضعیت بیمار از تیپینگ ناحیه با اهداف مختلفی چون مهار کردن عضلاتی که پرکار شده اند استفاده کند.

درمان درد مفصل های آرنج

• آموزش چگونگی انجام فعالیت ها در آینده به طوری که از رخدادن دوباره آسیب پیشگیری شود به عنوان مثال هنگام تایپ کردن به وضعیت صحیح قرار گرفتن مچ دست دقت کند .

ماهیت آن مشابه تنیس البو است ولی در آن تاندون های سمت داخل آرنج دچار آسیب شده اند. گلف البو نسبت به تنیس البو شیوع خیلی کمتری دارد .

گلف البو

به گلف البو التهاب برجستگی داخلی آرنج یا تنیس البو داخلی یا آرنج گلف بازان هم گفته می شود. مبتلایان به آن از درد سمت داخلی آرنج خود شکایت دارند .

ممکن است گلف البو و تنیس البو به صورت همزمان در بیماران وجود داشته باشد .

سیر درمان و روش های مورد استفاده در درمان گلف البو مانند تنیس البو است ( استفاده از مدالیته های فیزیوتراپی کاهش دهنده درد،  اولتراسوند،  لیزر،  تحریک الکتریکی،  درمان دستی،  تیپینگ،  سوزن خشک،  طب سوزنی،  تمرین درمانی عضلات سمت داخل آرنج و…)

در تصویر زیر دو نمونه از تمرینات آرنج گلف بازان را مشاهده می کنید :

تمرین دمرانی گلف البو

آسیب دیدگی و فشار وارد شدن بر بورس آرنج نیز یکی  از دلایل احساس درد در ناحیه آرنج است که می تواند درد را به نواحی پایین تر هم ارجاع دهد .

بورسیت یعنی التهاب بورس که ممکن است به هر علتی ایجاد شود مانند ضربه مستقیم به ناحیه ، فشار بیش از حد یا استرس های دائمی ، استفاده بیش از حد  از ساختمان‌های اطراف بورس و …

بورس‌ها ، کیسه‌های حاوی مایع سینوویال هستند که در اطراف مفاصل وجود دارند و باعث کاهش اصطکاک ساختمان‌های مجاور خود می‌شوند . التهاب بورس باعث افزایش مایع سینوویال  درون آن می‌شود و هرچه میزان مایع بیشتر گردد ، درد و حساسیت نیز افزایش می‌یابد. بورس آرنج بین پوست و زائده استخوانی پشت آرنج ( اوله کرانون ) قرار دارد و به آن بورس اوله کرانون گفته می شود .

این بورس ممکن است به علت زیاد قرار گرفتن روی سطوح سفت مثلا در دانش آموزانی که زیاد می نویسند دچار التهاب شود .

بورسیت آرنج

از علائم بورسیت آرنج می توان درد و تورم پشت آرنج ، حساسیت به لمس و دردناک بودن و کاهش حرکات آرنج ، قرمزی و گرمی ناحیه و … را نام برد . در درمان بورسیت آرنج می توان ار دارو درمانی و فیزیوتراپی و استراحت دادن به ناحیه استفاده کرد . برای فیزیوتراپی این بیماران از سرما درمانی ، مگنت ، مدالیته های کاهش دهنده درد چون تحریک الکتریکی ، تمرین درمانی و … می توان استفاده کرد .

ساییدگی غضروف مفصل آرنج میتواند از علل دردهای مفصل آرنج مزمن آن باشد. این سائیدگی میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد مانند بد جوش خوردن شکستگی های آرنج ، ضربات مکرر در طی زندگی و …

می توان از رادیوگرافی برای تشخیص آرتروز آرنج استفاده کرد .

آرتروز آرنج اغلب در سنین بالا رخ می دهد . در مراحل اولیه آن می توان از دارو درمانی و فیزیوتراپی برای کنترل علائم استفاده کرد . در مراحل پیشرفته جراحی صورت می گیرد .

اگر یک و یا چند لیگامان موجود به دلیل ضربه ، حرکات غلط و … در آرنج دچار کشیدگی  و یا پارگی شوند اصطلاحا به آن پیچ خوردگی آرنج گفته می شود که در موارد شدید می تواند منجر به دررفتگی آرنج شود . این ضایعات باعث درد در ناحیه آرنج می شوند . به کمک تست های خاصی می توان تمامیت لیگامان ها را بررسی کرد و همچنین از آم آر آی برای بررسی سلامت لیگامان ها بهره برد .

درمان آن بستگی به شدت کشیدگی و پارگی دارد . در موارد خفیف  می توان از دارو درمانی و فیزیوتراپی برای بهبودی استفاده کرد و در موارد پیشرفته جراحی صورت می گیرد .

ممکن است درد آرنج بر اثر بیماری های روماتیسمی مانند؛ نقرس، ، آرتریت روماتوئید ، آرتریت عفونی و… به وجود آید. برای کنترل علائم این بیماران و نیز پیشگیری از پیشرفت علائم می توان از فیزیوتراپی در کنار سایر درمان ها استفاده کرد .

 ممکن است درد آرنج بر اثر بیماری های روماتیسمی مانند؛ نقرس، ، آرتریت روماتوئید ، آرتریت عفونی و… به وجود آید. برای کنترل علائم این بیماران و نیز پیشگیری از پیشرفت علائم می توان از فیزیوتراپی در کنار سایر درمان ها استفاده کرد .

وقتی در آرنج یا نواحی اطراف آن شکستگی رخ می دهد به دلایل مختلفی ممکن است در آرنج درد ، ضعف و یا محدودیت حرکتی ایجاد شود . به عنوان مثال در گچ گرفتگی به دنبال شکستگی به علت بی حرکتی طولانی مدت ممکن است کپسول مفصل آرنج دچار کوتاهی شود . در این هنگام می توان با کمک فیزیوتراپی از طریق استفاده از مدالیته های گرمایی مانند هات پک ، آی آر ، اولتراسوند به انعطاف پذیری بافت نرم کمک کرد . همچنین در مراحل بعدی می توان از درمان های دستی و تمرین درمانی برای کامل کردن دامنه استفاده کرد .

اعصاب اندام فوقانی ممکن است در مسیر عبور خود در آرنج و اطراف آن تحت فشار قرار گیرند .

در سندرم تونل کوبیتال  علائم به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار در حین عبور از آرنج ایجاد می شود. عصب اولنار از درون کانالی به نام کانال کوبیتال عبور می‌کند که در قسمت داخلی آرنج قرار گرفته است . در این بیماری بیماران درد در محل توزیع عصب و احساس گزگز و بیحسی در انگشت کوچک را گزارش می کنند .

گیر افتادگی و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب در مسیر عبور از آرنج

گیر افتادگی و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب در مسیر عبور از آرنج

در سندروم تونل رادیال عصب رادیال در حین عبور از آرنج در بین عضلات آن تحت فشار قرار می گیرد. این بیماران از درد ، بی حسی و گزگز  مورمور در محل توزیع عصب رادیال که پشت دست و انگشتان را عصب دهی می کند شکایت دارند .

گیر افتادگی و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب در مسیر عبور از آرنج

برای تشخیص این سندرم ها از علائم بالینی و تست های خاصی استفاده می شود . به عنوان مثال با مانور های خاصی اعصاب را تحت کشش قرار می دهند یا به محل عبور آن ضربه می زنند . در صورت تجربه علائم توسط بیمار است مثبت می شود.

برای درمان این ضایعات می توان به جز دارودرمانی از استراحت دادن به عضو برای مدت خاصی ، تکنیک های آزادسازی عصب و آزادسازی بافت نرم ، تمرین درمانی و …در فیزیوتراپی بهره برد.

درصورتی که بیمار به درمان های غیرتهاجمی جواب ندهد جراحی صورت می گیرد.

تصویر زیر یک نمونه از تمرینات سندرم تونل کوبیتال می باشد.

گیر افتادگی و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب در مسیر عبور از آرنج