فلج بلز

سلام دوستان؛ امیدوارم روزای خوبی رو داشته باشین. در این مقاله قراره که درمورد فلج بِلز یا bell’s palsy صحبت بکنیم و ببینیم چرا این مشکل رخ میده و در واقع چه عللی داره و ویژگی‌هاش چه چیزایی هستن و برای درمان و مدیریتش چه کارهایی میشه کرد.پس تا انتهای این مقاله همراهمون باشین!

فلج بلز یا bell’s palsy در حقیقت نقص در عصب مغزی شماره 7 یا عصب صورت (facial nerve) هست که منجر به فلج شدن عضلات صورت میشود و در اکثر مواقع، یک طرف صورت را درگیر میکند.این مشکل، شایع ترین زیر مجموعه ی عارضه ی فلج صورت هست که در مقالات قبلی سایت درموردش صحبت کردیم.این عارضه منجر به ناتوانی یا کاهش توانایی حرکت دادن عضلات صورت در سمت مبتلا میشود.تحقیقات نشان داده که معمولا از هر 10 هزار نفر، حدود 15 تا 30 نفر مبتلا به این مشکل میشوند.این بیماری اغلب موقتی بوده و علائم آن طی چند هفته تا چند ماه بهبود می یابند.توجه داشته باشید که این بیماری ممکن است کاملا ناگهانی و بدون هیچ علت خاصی بروز کند؛ به طور مثال ممکن است یک روز صبح از خواب بیدار شوید و متوجه شوید هیچ کنترلی بر عضلات یک سمت صورت خود ندارید.در این صورت بهتر است به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید تا مطمئن شوید که دچار فلج بِل شده اید یا مشکلات دیگری منجر به این علائم شده اند.

اتفاقی که می‌افتد این است که عصب صورت یا همان عصب فِیشیال در نقطه ای که از جمجمه خارج میشود دچار التهاب شده و بزرگ و متورم میشود. بر اساس تحقیقات انجام شده، هنوز کاملا مشخص نیست که چرا این عصب دچار التهاب میشود و در حقیقت از فلج بلز، تحت عنوان فلج ناشناخته یا idiopathic صورت یاد میشود؛ به این معنا که علت دقیق آن هنوز مشخص نیست.البته یک راه برای تشخیص آن این است که اگر سایر علل فلج صورت رد شدند، میتوان گفت که بیمار دچار فلج بل شده است (برای مطالعه ی سایر علل فلج عضلات صورت به مقالات قبلی مراجعه فرمایید).این تورم عصب در کانال استخوانی منجر به ایسکمی میشود؛ یعنی تورم عصب باعث میشود که به منبع خونرسانی (رگ خونی) فشار وارد شده و تغذیه خونی عصب کاهش یافته و ایسکمی رخ دهد. البته برخی مطالعات نشان داده اند که علت التهاب عصب میتواند با عفونت های مختلفی از جمله عفونت Herpes Simplex  مرتبط باشد.

بیمار مبتلا به فلج بل، توانایی کنترل عضلات یک سمت صورت خودش (در موارد نادری، هر دو سمت صورت) رو از دست میدهد که اصلی ترین مشخصه ی فیزیکی این عارضه است. به دلیل فلج عضلات یک سمت، اجزای صورت در سمت مبتلا پایین تر از سمت سالم قرار میگیرند.بیمار توانایی لبخند زدن، فوت کردن، سوت زدن، اخم کردن، پیشانی را به بالا هل دادن و حرکات دیگر صورت را از دست میدهد.به دلیل فلج عضلات چشمی، بیمار نمیتواند چشم خود را ببندد که این میتواند در مراحل مزمن منجر به خشکی چشم شود.در روزهای اول ابتلا، بعضی از بیماران علاوه بر درد در ناحیه ی mastoid یا جلوی گوش (که به آن otalgia گفته میشود)، کسالت و بی حالی را نیز گزارش میکنند اما اکثر بیماران این دو علامت را ندارند.در مراحل ابتدایی، فلجی که در حال رخ دادن است میتواند کامل بوده یا جزئی باشد.باید به این نکته توجه داشت که این عارضه اغلب بر تمام 5 شاخه ی عصب صورت اثر میگذارد؛ بنابراین بیمار کنترل دهان و چشم را در همان سمت مبتلا از دست میدهد.در تعداد کمی از بیماران فقط یک یا دو شاخه از عصب فیشیال تحت تاثیر قرار میگیرند و همانطور که گفته شد در اکثر مواقع تمام شاخه های این عصب درگیر میشوند.

در تصاویر زیر میتونین شکل صورت بیماری که دچار فلج بل شده رو مشاهده کنین.

صورت بیماری که دچار فلج بل شده

مثل سایر فلج های صورت، فلج بلز نیز میتواند در هر فردی رخ دهد اما احتمال بروز آن در افرادی بیشتر است که دیابتی و یا چاق باشند.همچنین زنان باردار و سایر افرادی که دچار نقص ایمنی هستند و بیشتر مبتلا به عفونت های ویروسی میشوند، در ریسک بالاتری برای ابتلا به این عارضه قرار دارند.

(توجه داشته باشید که درمان های دارویی که ارائه میدیم فقط باید با دستور و تحت نظر پزشک استفاده بشه؛ یه وقت سرخود نرید داروها رو بخرین و مصرف کنین J ). مطالعات نشان داده که بهتر است داروهای کورتیکواستروئید و داروهای ضد ویروس بعنوان اولین خط درمانی این مشکل استفاده شوند.این داروها بهترین نتیجه را زمانی نشان میدهند که در مدت زمان 72 ساعت ابتدایی بروز علائم استفاده شوند (که البته هنوز در خصوص تاثیرگذاری یا عدم تاثیرگذاری این داروها بین علما اختلافه).

فیزیوتراپی با تقویت عضلات، افزایش جریان خون موضع و در نتیجه تسریع روند ترمیم، جلوگیری از کوتاهی ها و چسبندگی ها و همچنین کمک به کاهش التهاب به درمان و ترمیم این بیماری میپردازد.

همان روش های فیزیوتراپی که در فلج صورت استفاده میشد، اینجا هم استفاده میشوند؛ یعنی:

فیزیوتراپیست با استفاده از تحریکات الکتریکی، از عضلات فلج شده حرکت غیر ارادی میگیرد که این خود به بهبود عملکرد عضلات و بازگشت نسبی عصب دهی اونها کمک کرده و همچنین جلوی ضعف و کم حجم شدن یا آتروفی عضلات رو میگیرد.این تحریکات الکتریکی جلوی این که عضله عملکرد اصلی خودش رو فراموش کنه می ایستند.به دلیل ضعف عضلاتی که وجود دارد، یک طرف صورت بیمار (سمت درگیر)، پایین تر از سمت سالم هست که این باعث برهم خوردن تقارن و زیبایی صورت میشود؛ با بازگردانی عملکرد عضلات این عدم تقارن نیز به تدریج از بین رفته و بالانس و تعادل در صورت برقرار میشود.

روش های دیگری که فیزیوتراپیست از اونها استفاده میکنه شامل روش taping، باز آموزی عضلانی، بیوفیدبک و EMG، تکنیک های تسهیل عضلانی، ماساژ صورت و استفاده از سایر مدالیته های درمانی هست.

تمرینات مشخصی که فیزیوتراپیست به بیمار آموزش میدهد، روند بهبودی را تسریع میکند.بعنوان مثال تمریناتی که به بیمار توصیه میشوند عبارتند از :

• بیمار باید سعی کند لبخند بزند و طی این کار از عضلات سمت مبتلا نیز استفاده کند.
• بیمار سعی کند لب ها را غنچه کرده و فوت کند.
• بیمار سعی کند صورت خود را درهم بکشد؛ یعنی چشم ها را محکم بسته، ابروها را محکم جمع کرده و تلاش کند گوشه ی لب ها را هم به خارج بکشد.
• بیمار ابروهای خود را به بالا کشیده و در پیشانی خود چروک بیندازد.
• بیمار تلاش کند که اخم کند.

در شکل زیر انواع تمرینات مورد استفاده برای بیمار فلج بل رو مشاهده میکنین.

تمرینات فلج بلز

بدیهی است که در ابتدا نباید انتظار داشت که تمرینات فوق کامل و بدون نقص اجرا شوند.با گذشت زمان و تقویت شدن عضلات، روند انجام تمرینات بهتر و آسان تر میشود.برای دیدن فیلم تمرینات فوق، میتونید به صفحه ی اینستاگرام فیزیوتراپی آرون مراجعه کنید.

انجام تمرینات در مقابل آینه باعث میشود که از طریق فیدبک بینایی، انجام تمرین ساده تر و موثر تر شود.

اینجا هم لازم هست که آموزش های لازم جهت جلوگیری از خشکی چشم به بیمار داده بشه و در صورت شدید بودن مشکل، بیمار به چشم پزشک ارجاع داده بشه.

تعدادی از بیماران فلج بِل از خشکی دهان رنج میبرند.این اتفاق به این دلیل می افتد که دو تا از سه غده ی بزاقی ما، از عصب facial تغذیه میشوند و در صورت فلج این عصب، این غدد هم آسیب دیده و عملکرد طبیعی خودشون رو از دست میدهند.

همچنین بیماران فلج بل اگر مدت زمان طولانی دچار این بیماری باشند احتمال اینکه مشکلات دندانی پیدا کنند هم وجود دارد.

امیدوارم مطالب این مقاله براتون مفید واقع بشه.میتونید برای مطالعه بیشتر در خصوص فلج عضلات صورت و علل دیگرش در سایت جستجو کنین و همچنین به صفحه اینستاگرام آرون مراجعه کنین.اگر سوال و یا انتقاد و پیشنهادی دارین، ممنون میشیم در بخش نظرات به ما اعلام کنید.