پیچ خوردگی مچ پا

پیچخوردگی مچ پا یکی از شایع ترین آسیب ها در میان ورزشکاران است.این آسیب فقط مختص ورزشکاران نیست و ممکن است برای افراد عادی هم رخ دهد.برای مثال این آسیب ممکن است هنگام پیاده روی کردن یا هنگام فرود آمدن پس از پریدن اتفاق بیفتد.،بعلاوه،پیچ خوردن مچ پا در بین خانم هایی که از کفش های پاشنه بلند استفاده می کنند هم شایع است.

پیچخوردگی مچ پا یکی از آسیب های رایج مچ پا است که زمانی رخ می دهد که مچ پای فرد به شکل اشتباهی پیچ بخورد یا بچرخد.پیچخوردگی مچ پا ممکن است منجر به پارگی لیگامان ها شود.لیگامان ها یا رباط ها ساختارهایی هستند که به ثبات و پایداری مفصل مچ پا کمک می کنند.در واقع پیچ خوردگی مچ پا هنگامی ایجاد می شود که نیرویی باعث شود رباط ها خارج دامنه حرکتی طبیعی شان حرکت کنند.معمولا در پیچخوردگی مچ پا به رباط های بیرونی مچ پا آسیب وارد می شود.

بسته به شدت آسیب پیچخوردگی مچ پا را به سه دسته تقسیم می کنند:

• پیچ خوردگی درجه یک:در این مرحله از پیچخوردگی مچ پا بعضی از رباط های این ناحیه دچار کشش خفیفی می شوند که ممکن است منجر به آسیب برخی رشته ها و الیاف مچ پا شود.در این حالت مقدار کمی تورم و حساسیت در محل آسیب قابل مشاهده است.راه رفتن برای کسانی که دچار پیچ خوردگی درجه یک مچ پا هستند سخت اما ممکن است.
• پیچ خوردگی درجه2:در این حالت پارگی بخشی از رباط های مچ پا رخ داده است.حساسیت و تورم در این حالت نسبت به پیچ خوردگی در جه یک بیشتر است.در این حالت کاهش دامنه حرکتی و بی ثباتی در مفصل مچ پا دیده می شود.راه رفتن برای افرادی که دچار پیچ خوردگی درجه دو مچ پا هستند سخت اما ممکن است.
• پیچ خوردگی درجه سه:پارگی کامل رباط مچ پا منجر به این نوع از پیچ خوردگی می شود.در این حالت درد و تورم بسیار زیاد است و بی ثباتی قابل توجهی در مفصل مچ پا دیده می شود.راه رفتن برای کسانس که دچار پیچ خوردگی درجه سه مچ پا هستند به علت شدت درد غیر ممکن است.

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.با رعایت نکات زیر می توان در بسیاری از موارد از پیچخوردگی مچ پا پیشگیری کرد:

• استفاده از کفش مناسب
• گرم کردن بدن قبل از هرگونه فعالیت ورزشی
• استراحت دادن به پا ها هنگام پیاده روی

پیچ خوردگی مچ پا چگونه تشخیص داده می شود؟

پیچخوردگی مچ پا معمولا به وسیله معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود.آسیب رباط مچ پا در آزمایش های تصویر برداری قابل مشاهده نیست.متخصصان آزمایش هایی مانند رادیولوژی،ام آر آی،سی تی اسکن و سونوگرافی را برای اطمینان حاصل کردن از نبود شکستگی یا دررفتگی مچ پا انجام می دهند.

• وجود تورم در اطراف مچ پا
• قرمزی و کبودی مچ پا
• درد شدید در مچ پا مخصوصا هنگامی که وزن بدن روی مچ پا می افتد.
• کاهش دامنه حرکتی مچ پا
• شنیدن صدایی مثل صدای ضربه یا شکستگی از ناحیه مچ پا

زمانی که پیچخوردگی مچ پا رخ می دهد چه کارهایی باید انجام داد؟

زمانی که فردی دچار پیچخوردگی مچ پا می شود بهتر است فعالیت های روزمره را تا حد امکان متوقف کند و تاجایی که می تواند از انداختن وزنش روی پاهایش جلوگیری کند و از عصا کمک بگیرد.بعلاوه،برای درمان تورم مچ پا بهتر است از کیسه یخ استفاده کند و برای کاهش درد آن از کیسه آب گرم استفاده کند.در صورتی که درد مچ پا پس از48 ساعت همچنان ادامه دار بود بهتر است به پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست مراجعه کند.

چه روش های درمانی ای برای پیچخوردگی مچ پا وجود دارد؟

• دارو درمانی:

با استفاده از دارو می توان التهاب واسپاسم (گرفتگی) عضلانی ناشی از این بیماری را درمان کرد.به عنوان مثال التهاب با دارو های غیراستروئیدی درمان می شود و برای درمان اسپاسم عضلانی می توان از شل کننده های عضلانی استفاده کرد.بعلاوه،برای کاهش درد می توان از اپیوئید ها یا دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده کرد.

• تزریق کورتیکواستروئید:

تزریق کورتیکو استروئید ها موجب کاهش سریع درد و التهاب شده و به بهبود حرکات مفصل کمک می کند.

• فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی با استفاده از تکنیک های مختلف مانند اولتراسوند (درمان به وسیله امواج فراصوت)،ماساژ و درمان های دستی به جلوگیری از خشکی مفصل و بهبود عملکرد و دامنه حرکتی بیمار کمک می کند.

• همانطور که گفته شد روش های درمانی مختلفی برای درمان پیچ خوردگی مچ پا وجود دارد اما بهترین و رایج ترین روش برای درمان فیزیوتراپی است زیرا دوره نقاهت آن کم است و عوارضی ندارد.فیزیوتراپیست با استفاده از درمان های دستی مطمئن می شود که همه ی استخوان های مچ پا در موقعیت درست خود قرار گرفته باشند زیرا اگر این طور نباشد در روند بهبود رباط مچ پا اختلال ایجاد می شود و بیمار ممکن است در آینده دچار مشکلاتی مثل آرتروز شود.برخی دیگر از تکنیک های درمانی که در فیزیوتراپی مچ پا برای بهبود پیچخوردگی استفاده می شود عبارتند از:
  • اولتراسوند:تکنیک اولتراسوند یکی از رایج ترین تکنیک ها در علم فیزیوتراپی است.در صورت بروز پیچخوردگی مچ پا از این تکنیک برای کاهش التهاب،افزایش دامنه حرکتی و تسریع فرایند ترمیم و بهبودی استفاده می شود.
  • یخ درمانی:برای بهبود تورم و کاهش درد بیمار کاربرد دارد.
  • تحریک الکتریکی:تحریک الکتریکی مهم ترین و یکی از اولین مراحل درمان پیچخوردگی مچ پا است.استفاده از تحریک الکتریکی در افرادی که دچار پیچخوردگی مچ پا هستند باعث کاهش درد شده و به بیمار و فیزیوتراپیست اجازه می دهد که فرایند درمان ادامه پیدا کند و بیمار بتواند از مزایای روش های درمانی دیگری مثل ماساژ درمانی و تمرین درمانی بهره مند شود.در صورتی که درد بیمار کاهش نیابد،دامنه حرکتی بیمار ممکن است محدود شود و به علت درد زیاد بیمار نتواند در فرایند تمرین درمانی و ماساژ درمانی شرکت کند پس استفاده از تحریک الکتریکی برای درمان این دسته از بیماران ضروری است.
  • لیزر درمانی:یکی از روش های پر کاربرد در درمان پیچ خوردگی مچ پا لیزر درمانی (درمان به وسیله امواج نوری) است.لیزر درمانی با کاهش تورم و التهاب پیچخوردگی مچ پا به تسریع فرایند درمان کمک می کند.
  • مگنت درمانی:مگنت درمانی (درمان به وسیله امواج مغناطیسی) با افزایش جریان خون ناحیه سبب افزایش اکسیژن رسانی و مواد مغذی در ناحیه شده که به سریع تر شدن فرایند درمان کمک می کند.
  • ماساژدرمانی:ماساژ درمانی در کاهش التهاب و مایعات بافتی ناحیه موثر است که این تاثیرات به افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد بیمار کمک می کند.
  • تمرین درمانی:تمرین درمانی در فرایند درمان پیچخوردگی مچ پا بسیار ضروری است زیرا مفصل مچ پا یکی از مفصل مهم و پرحرکت بدن است و وجود اختلال در مچ پا می تواند کل پروسه راه رفتن را دچار مشکل کند بنابراین سلامت و کارکرد درست آن مهم و حیاتی است.

  در افرادی که مچ پای آن ها پیچ می خورد حس عمقی پا کاهش می یابد.حس عمقی یک توانایی بسیار مهم برای راه رفتن است که به بدن کمک می کند تا  چگونگی قدم بعدی برای راه رفتن را تعیین کند.برای مثال زمانی که فرد در مسیر راه رفتن به یک برآمدگی می رسد حس عمقی بدن را آگاه می کند تا قدم بعدی را بلند تر بردارد.به این دلیل که افرادی که سابقه پیچخوردگی مچ پا دارند دچار کاهش حس عمقی می شوند  نسبت به افرادی که سابقه پیچخوردگی مچ پا ندارند بیشتر در معرض پیچ خوردن مچ پا هستند.

  یکی از فواید مهم تمرین درمانی این است که باعث بهبود حس عمقی در بیماران می شود و به بیماران کمک می کند به شکل صحیح راه بروند.علاوه بر این تمرینات قدرتی و استقامتی در کسانی که دچار پیچخوردگی مچ پا هستند به بهبود قدرت عضلانی و ثبات مفصلی مچ پاکمک می کند.

  فیزیوتراپیست با توجه به وضعیت بیمار و شدت پیچخوردگی مچ پا برنامه تمرینی منحصر به فرد بیمار را طراحی خواهد کرد.

  فیزیوتراپیست با توجه به وضعیت بیمار ممکن است یک یا چند مورد از روش های درمانی بالا را به طور همزمان به کار ببرد تا بیمار به بهبودی کامل برسد.نکته مهم در درمان این بیماری این است که بیمار باید به فیزیوتراپیست خود اعتماد داشته باشد و جلسات درمانی و برنامه تمرین درمانی اش را به طور منظم و طبق دستور فیزیوتراپیست دنبال کند.