کمر درد

کمر درد يكي از مشكلات رايج در بين افراد است كه عوامل بسياري در ايجاد آن نقش دارد و از لحاظ مدت زمان شروع و شدت درد انواع مختلفي دارد.

کمر درد حاد : کمر درد هایی که کمتر از ۶ هفته از شروع درد آن می‌گذرد و معمولاً در عرض یک و نیم ماه بهبود می یابند. کمر دردهای تحت حاد: کمر دردهایی که بین یک و نیم تا سه ماه پس از شروع علائم دیده می‌شوند.

 کمر دردهای مزمن: کمر دردهایی  که پس از سه ماه درمان بهبودی حاصل نشده و علائم ادامه دارد.

 هرچه زمان درمان‌کمر درد طولانی تر شود نشان از آسیب‌های شدید تری دارد.

ستون فقرات از ۲۴ استخوان مجزا به نام مهره تشکیل شده است که توسط مجموعه ای از ربات ها و بافت های نرم به یکدیگر متصل شده اند. نخاع از مرکز هر مهره عبور می‌کند و در هر سمت از مهره گذرگاهی( فورامن) برای خروج اعصاب وجود دارد که سیگنالهای حسی و حرکتی را بین مغز و اندام های خاصی از بدن انتقال می دهند.

کمر انسان ساختمان پیچیده‌ای است که از ماهیچه‌ها، تاندون‌ها، دیسک‌ها، مفاصل و استخوانها تشکیل شده است و اعصاب کمری در آن قرار گرفته اند. این اعصاب از نخاع خارج شده و به داخل اندام های تحتانی می‌روند .کمر ما از ۵ مهر تشکیل شده و در بین مهره ها ساختمان های غضروفی به نام دیسک قرار گرفته است.

دیسک بین مهره ای به طور کلی از 3 ساختمان تشكيل شده است:

1. صفحات غضروفی، که در بالا و پایین دیسک قرار گرفته اند و دیسک را به تنه مهره ها می چسبانند.
2. هسته دیسک، که نوکلئوس پولپوزوس (nucleus pulposus)نامیده می شود. 3.حلقه دیسک که آنولوس فیبروزوس (annuls fibrosis)نامیده می شود.

1. دیسک ها به خاطر ساختمان غضروفی که دارند به ستون فقرات نرمی و انعطاف می‌دهند و باعث می‌شوند که ما بتوانیم به جلو، عقب ،چپ و راست خم شویم و تنه را به طرفین بچرخانیم.
2. این عناصر به هنگام اعمال فشار قابلیت تغییر شکل داشته و بدین طریق شدت ضربات وارده به ستون فقرات را کاهش می دهند.

3. هنگام بلند کردن اجسام سنگین به دیسک که ساختمانی قابل فشرده شدن است فشار وارد می شود. در نتیجه مهره ها که قابل فشرده شدن نیستند از شکستگی محافظت می شوند .
4. هر دیسک مانند اهرم های کوچکی در حرکات ستون فقرات عمل می‌کند و باعث می‌شود که ما بتوانیم اجسام را بلند کنیم.

کمر درد ،دردي شایع در قسمت کمری یا لومبار ستون فقرات است که به علت بیماری ها یا آسیب در ساختمان و اجزای این ناحیه همچون اعصاب، دیسک ها، مهره‌ها ،لیگامان ها و مفاصل ایجاد می‌شود .همچنین ممکن است در اثر بیماری هایی با منشاء خارج از ستون فقرات ایجاد شود مانند :

اختلالات رترو پینونئال ( بیماریهای پانکراس، کلیه ، دئودنوم، بیماریهای زنان، اختلالات پروستات)

بیماری‌های عفونی : سل،زونا، استئومیلیت حاد و مزمن

دردکمر با منشاء عروقی : انسداد پیشرونده و تدريجي آئورت ،انسداد عروق ایلیاک

دردکمر با منشاء روانی : اگر درد بدون ضایعه عضوی خاصی ایجاد گردد، درد روانی یا psychosomatic نام دارد و ارتباطی با اجزای بدن ندارد.

اختلالات مادرزادی

دردکمر در دوران بارداری

از لحاظ خصوصیات بالینی کمر دردها به سه دسته تقسیم می شود :

کمر دردهایی که با استراحت بهتر می‌شوند و با حرکت بدتر می شوند. این نوع دردها معمولاً به خاطر بیماری هایی که به ریشه عصبی فشار می‌آورند مانند فتق دیسک ،تنگی کانال نخاعی و ناپایداری و حرکت غیر عادی مهرها به وجود می‌آید.

کمر درد هايي که صبحها هنگام برخاستن بیمار از بستر ایجاد می‌شوند و هنگامی که بیمار کمی گرم می‌شود و حرکت می‌کند ،درد بیمار بهتر می‌شود. این نوع درد ها معمولاً در بیماری‌های التهابی دیده می‌شوند مانند: آرتريت روما توئید ،اسپوندیلیت آنکیلوزان

دردهايي که مخلوطی از این ها هستند مانند دردهای مربوط به تومورها، شکستگی ها ،پوکی استخوان و…

کمر درد خودش یک نشانه است اما با توجه به محل آسیب و شدت آن به شکل های مختلفی بروز می کند، از قبیل :

• دردهای عضلانی
• درد ضربان دار یا تیرکشنده
• انتشار درد به ناحیه لگن و باسن
• محدودیت در حرکت دادن کمر و خم و راست شدن
• بی حسی و گزگز در ناحیه کمر، پاها و گاهاً دستها

روش‌های درمانی استفاده شده برای هر فرد بستگی به تشخیص انجام شده دارد و به طور کلی شامل درمانهای غیر جراحی و جراحی می باشد.

یک یا دو روز استراحت كرده و از انجام فعالیت‌‌های شدید خودداری کنید. پس از استراحت نيز، از فعالیت ها یا موقعیت هایی که درد شما را تشدید می‌کند خودداری کنید .

درمان هایی که توسط داروهای خوراکی یا پماد ها انجام می شود.

این داروها باعث کاهش تورم اطراف ریشه عصبی مي شوند و از این طریق به بهبود بیماری کمک می کنند.(ایبوپروفن، دیکلوفناک )

با كاهش اسپاسم و تنش عضلاني به كاهش فشار بر روی ریشه عصبی كمك مي كنند. (متوکاربامول، باکلوفن، تیزاينيدین)

اهداف این درمان یا به عبارتی فیزیوتراپی کمر بر مبنای از بین بردن درد کمر و بازگردانی دامنه حرکتی طبيعي و قدرت طبیعی عضلات و مفاصل ،با استفاده از دستگاه ها تکنیک های دستی و آموزش تمرینات درمانی و اصلاح وضعیت بدن می باشد فیزیوتراپیست همچنین نحوه صحیح انجام فعالیت های روزانه ،نحوه تسکین درد و استفاده از حمایت کننده ها یا ساپورت های کمری را به شما آموزش می دهد تا کمر درد تان بهبود یابد و از بروز مجدد آن جلوگیری شود.

با تحریک مسیرهای انرژی خاصی به ایجاد انرژی حیاتی در بدن کمک می کند. مطالعات علمی این دیدگاه را تایید می‌کند که بدن انسان هنگام ورود سوزن های ریز به این نقاط خاص مسکن های طبیعی مانند اندروفین ترشح می‌کند و گردش خون بهبود یافته و مغز نیز فعال می شود .

در این روش از تکنیکهای دستی استفاده شده و باعث بازگشت دامنه حرکتی طبیعی مفاصل ستون فقرات و بهبود عملکرد آن می‌شود .

به عنوان یک روش درمانی مکمل برای درمان کمر درد استفاده می‌شود در صورتی که بیمار به درمانهای غیر جراحی پاسخ ندهد و بهبود نیابد از درمان‌های جراحی استفاده می‌شود.

1. نوکلئوپلاستی با لیزر
2. کیفو پلاستی و ورتبروپلاستی
3. میكروديسكکتومی
4. درمان الکترو گرمایی بین دیسکی (IDET)
5. دیسک مصنوعی کمر
6. تحریک طناب نخاعی scs
7. لامینکتومی ستون فقرات

 تشخیص فتق دیسک به چندین روش صورت می گیرد که مهمترین آنها توجه به شرح حال بیمار است. بیمار درد شدید و تیر کشنده ای را در کمر یا پشت پا گزارش می کند که معمولاً یک طرف است و گاهی می تواند دو طرف هم باشد اما درد فتق دیسک معمولاً در مسیر سیاتیک است .یعنی دردی که از کمر شروع میشود و به داخل لگن، پشت ران و سپس پشت ساق انتشار پیدا میکند.

 دومین راه تشخیص انجام معاینه فیزیکی است. پزشک در هنگام معاینه بیمار با بالا آوردن پای بیمار باعث درد و یا تشدید درد می‌شود و در نهایت برای تشخیص قطعي فتق دیسک یا بیماری‌های دیگر دیسک ممکن است انجام آزمایشات و انواع تصویربرداری از ستون فقرات را پیشنهاد کند.

• کمر درد
• درد اندامهای تحتانی (درد سیاتیک )
• علائم عصبی حسی مانند گزگز و سوزش و خواب رفتن کل اندام های تحتانی یا بی حسی در قسمتی از اندام های تحتانی
• اختلالات حرکتی( آتروفی و کاهش قدرت عضلات اندام تحتانی)
• سندروم دم اسب (موجب از کار افتادن اندام تحتانی و بی اختیاری ادرار و مدفوع میشود).

اعصابي كه باعث حرکت اندام های تحتانی ما می شوند در واقع از کمر ما منشاء می‌گیرند و باعث ایجاد علائم دیسک کمر در پاها می شوند.

عصب اوبتوراتور ،عصب فمورال و عصب سیاتیک از کمر منشاء می‌گیرند و وارد پاهامیشوند.

دیسک (ال1_ال2) ریشه دوم کمری را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث درد در مسیر عصب اوبتوراتور یعنی درد تیر کشنده داخل ران میشود.

دیسک‌های (ال2_ال3)ریشه عصبی ال3 را تحت فشار قرار می‌دهند و درد آن در مسیر عصب فمورال است. یعنی دردی که از کمر به جلوی ران آمده و تا زانو تیر میکشد.

عصب سیاتیک از ریشه‌های عصبی چهارم و پنجم كمري(ال4_ال5) منشاء می گیرد و دیسک ال4_ال5 شایعترین دیسکی است که در معرض تخریب است درد سیاتیک شایعترین درد در مسیر اعصاب است. درد سیاتیک از کمر شروع و به داخل لگن و سپس پشت ران و قسمت خارج ساق پا انتشار می یابد.

 دیسک کمر در اثر حرکت های متناوبي که در بدن انسان به وجود می‌آید ،به تدریج فرسوده می‌شود و عملکرد طبیعی خود را از دست میدهد. کمر انسان به طور متوسط روزانه ۸ هزار بار حرکت می‌کند و همین عامل، باعث به وجود آمدن ترک های ظریفي در داخل دیسک می شود. به طور معمول در بدن انسان ترکهای دیسک همیشه به وجود می آیند و به تدریج باز سازی می‌شوند و معمولاً ترک های کوچک دیسک علامتی ایجاد نمی کند .اما در بعضی از افراد که زمینه ژنتیکی دارند این ترک های کوچک جوش نمی خورند و بزرگتر شده و باعث ایجاد یک شکاف بزرگ در حلقه دیسک می شوند .

بیماری های دیسک کمر علل مکانیکی دارند ( چرخش و حرکت ناگهانی کمر ،بلند کردن اجسام سنگین )و علائم آن نیز مکانیکی است .یعنی با حرکت کمر درد بیشتر میشود.

 در واقع درمان قطعی دیسک کمر وجود ندارد ولی می‌توان گفت که پیشرفت های خوبی در درمان دیسک کمر حاصل شده است. به طوری که حدود ۸۰ درصد از کمر دردها با درمانهای غیر جراحی خوب میشوند. در ۲۰ درصد مواردی که بیماران نیاز به جراحی دارند نيز، اکثر افراد بهبود می یابند و درصد کمی از آنها نتیجه مطلوب را نمی گیرند.

روند بهبود دیسک کمر به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که شامل :

• میزان طول کشیدن علائم دیسک پزشکان توصیه می کنند از زماني که علائم دیسک ظاهر می شود تا زمانی که پیشرفته‌ترین درمانها که درمان‌های جراحی است انجام می‌شود ،بیش از یک تا دو ماه فاصله نباشد .مزمن شدن بیماری دیسک درصد موفقیت درمان را کم میکند.
• میزان پیشرفته بودن دیسک کمر : بيماری و پارگی دیسک کمر مانند هر بیماری دیگر می‌تواند به صورت خفیف متوسط و شدید باشد .هرچه میزان آسیب دیسک بیشتر باشد درمان قطعی آن مشکل تر است.
• تعداد دیسک های کمری که پاره هستند قانونا هر چه تعداد دیسک های آسیب دیده بیشتر باشد، سير درمان طولانی تر شده و درصد موفقیت آمیز بودن درمان کاهش می‌یابد.
• گرفتاری ساختمانهای دیگر ستون فقرات در بيماراني که علاوه بر پارگی دیسک، تنگی کانال نخاعی و یا مشکل مفاصل ستون فقرات دارند، درصد موفقیت آمیز بودن درمان كاهش ميابد.
• بيماريهای زمینه‌ای که اعصاب و استخوانها را درگیر می‌کند : مثلاً در افرادی که بیماری‌های دیابت يا بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید دارند، احتمال موفقیت آمیز بودن درمان مشكل تر است.

در جلسه مشاوره، فیزیوتراپیست با توجه به مدارک پزشکی و ارزیابی فیزیکی ، دلیل اصلی کمر درد شما را تشخیص داده و با توجه به آن  روش هاي درمانی مناسب را به شما پیشنهاد می‌دهد که اثرگذاری هر يك از آن ها برای درمان کمر درد اثبات شده است. طرح درمان شامل استفاده از مدالیته های درمانی، درمانهای دستی ، تمرین درمانی، اصلاح وضعيت بدن و آموزشهای خودمراقبتی هنگام انجام فعاليت هاي روزمره می باشد .که در ادامه با آنها آشنا می شوید.

توسط این دستگاه سیگنال های الکتریکی ایمن با ایجاد تداخل در سیگنال های درد فرستاده شده به مغز به کاهش گرفتگی کمر و افزایش ترشح اندروفین و ترشح طبیعی مواد تسكين دهنده درد در محل آسیب کمک می کند.

با کاهش سرعت جریان خون در ناحیه آسیب دیده به منظور کاهش التهاب ،گرفتگی عضلات و درد استفاده میشود .

گرما از طريق افزایش جریان خون و دمای محل آسیب دیده  به دفع مواد سمي ، كاهش گرفتگي عضلاني و افزايش انعطاف پذیری بافت كمك مي كند.

ترکشن ستون فقرات را کشیده و فشار را از روی دیسک ها برمیدارد و موجب تنظیم شدن مفاصل ستون فقرات در راستای طبیعی مي شود. ترکشن ستون فقرات بسته به نیاز هر بیمار ممکن است به صورت دستی یا مکانیکی انجام شود. _درمانهای دستی: فيزيوتراپيست از بسياري از تكنيك هاي درمان دستي و جااندازي براي افزایش دامنه حرکتي مفاصل( وقتی دامنه حرکتی طبیعی خود را از دست داده اند )و کاهش درد استفاده می كند.

کمر درد هایی که با انجام حرکات شدت می‌یابند ،در صورت محدود شدن دامنه حرکتی، درد بیمار کاهش می‌یابد.

با فرستادن امواج فراصوت به عضلات و به وجود آمدن گرمای عمقي، به افزایش جریان خون و کاهش گرفتگی عضله ، كاهش تورم و خشکی مفاصل و تسکین درد كمك مي كند .

در این روش اشعه مادون قرمز با طول موج معینی که توسط متخصص فیزیوتراپی تنظیم ‌می‌شود به بافت مورد نظر تابیده و موجب تحریک سلولهای آسیب دیده و افزایش انرژی درون سلولی می‌شود و بازسازی و ترمیم بافت را تسریع می‌کند.

 استفاده از امواج دیاترمی به صورت طولی در کاهش میزان التهاب‌های ریشه های عصبی کمر و كاهش درد موثر است.

بهره‌مندی از خواص های مثبت میدان های مغناطیسی در كاهش التهاب و درد ، موثر بوده و روند بهبودي و ترميم را تسريع مي بخشد.

• آموزش تمرینات درمانی به منظور افزایش انعطاف پذیری و قدرت عضلات ثبات دهنده ستون فقرات.
• آموزش اصلاح وضعیت بدن و تکنیک های خود مراقبتی هنگام انجام کار و فعالیت های روزمره.

• برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار نگیرید. زیرا عدم فعالیت سبب سفتی عضلانی و ضعف آنها می‌شود.
• اجتناب از حرکات سریع و چرخشی در ستون فقرات
• استاندارد سازی محیط های کار و منزل از نظر ارتفاع مناسب اجسام در دسترس و وسایل مصرفی
• استفاده از تشک و بالشت های طبی به منظور حفظ انحناهای طبیعی ستون فقرات
• برنامه ورزشی منظم داشته باشید.
• ورزش منظم باعث تناسب اندام، حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات و حفظ دامنه حرکتى مفاصل در رنج طبیعی می‌شود و انحناهای طبیعی ستون فقرات را حفظ می کند.
• با استفاده از روشهای صحیح کار کردن از ستون فقرات خود محافظت کنید.
• کفش های راحت و مناسب بپوشید کفشهای غیر استاندارد شکل طبیعی پا را مختل کرده و انحناهای طبیعی ستون فقرات را تغییر می دهد.
• پرهیز از رانندگی طولانی مدت و در نظر گرفتن توقف های در مسیر و استاندارد سازي اجزا اتومبیل